Γράφει ο Γιώργος Κατσάνος
Σχεδόν σε κάθε χωριό και σε κάθε πόλη ,θα δούμε σε κάποια ψηλή κορφή να δεσπόζει κι ένα ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία. Πολλές οι ερμηνείες γι’ αυτό :
Σύμφωνα με την Παράδοση ο Ηλίας πήρε τη θέση του Δία των αρχαίων, που εξουσίαζε τον ήλιο, την αστραπή, τις βροχές και τους ανέμους.
Έτσι συνδέθηκε ο Ηλίας με τις καιρικές συνθήκες. Ήθελαν τον αϊ Λια να γυρίζει στο στερέωμα με το άρμα του, που το έσερναν τέσσερα πύρινα άλογα. Πίστευαν ότι οι αστραπές προέρχονται από το χτύπημα του μαστιγίου ή από το χτύπημα σε κάποιον δράκο. Οι βροντές από το άρμα. Οι κεραυνοί από τα χτυπήματα των τροχών στις κορφές των βουνών.
Τη μέρα της γιορτής παρατηρούσαν τα σημάδια στον ουρανό και προέβλεπαν τον καιρό. Έλεγαν ότι από της 20 του μήνα αλλάζει ο καιρός
“Τ’ αϊ Λιος γυρίζει ο καιρός αλλιώς”. Η άποψη αυτή ενισχύεται και από το ότι μπαίνουμε ήδη στο δεύτερο μισό του καλοκαιριού. Παλιότερα βέβαια άλλαζε ο καιρός αυτή την περίοδο. Σήμερα ,που έχουν αλλάξει οι καιρικές συνθήκες, ίσως να μην έχουμε αλλαγή του καιρού.Μένει να το δούμε.
Στην Παλαιά Διαθήκη, στο βιβλίο Βασιλειών, διαβάζουμε:”…και ρήμα Κυρίου εγένετο προς Ηλιού εν τω ενιαυτώ τω τρίτω λέγων : Πορεύθητι και όφθητι τω Αχαάβ και δώσω υετόν επί πρόσωπον της γης…” ( Δόθηκε από το Θεό εντολή στον Ηλία : Πήγαινε παρουσιάσου στον Αχαάβ ( βασιλιάς Ισραήλ) κι εγώ θα δώσω βροχή στη γη).
Στην κορυφή του Πηλίου υπήρχε ιερό, όπου πήγαιναν ομαδικά οι πιστοί- ντυμένοι με φρεσκογδαρμένες προβιές (δέρμα ζώου), για προστασία από τους κεραυνούς και το χαλάζι.
Στην Αχαΐα πίστευαν ότι ο Ηλίας ήταν ναύτης. Πολλές φορές κινδύνεψε να πνιγεί. Βαρέθηκε τα ταξίδια στη θάλασσα και αποφάσισε να μείνει μακριά απ’ αυτή.
Έβαλε στον ώμο ένα κουπί και γύριζε στους δρόμους. Όποιον έβρισκε ,τον ρωτούσε ” Τι είναι αυτό” κι έδειχνε το κουπί. Του έλεγαν, κουπί. Προχωρούσε και ρωτούσε.Όσο του έλεγαν ότι είναι κουπί, προχωρούσε προς τα ψηλότερα. Φτάνοντας στην κορυφή του λόφου, οι βοσκοί του απάντησαν ότι αυτό ,που δείχνει, είναι ξύλο. Τότε κατάλαβε ότι αυτοί δε γνωρίζουν τι είναι θάλασσα.
Εκεί έμεινε. Σίγουρος πλέον, ότι δεν κινδυνεύει από τη θάλασσα.
Άλλοι πιστεύουν ότι ο Ηλίας έμεινε πάντα στις κορυφές, χωρίς να κατεβαίνει στα χαμηλά.
Γυρίζει με το άρμα του και σταματά σε κάποια κορυφή για ξεκούραση. Λένε ότι δε βρέθηκε ποτέ στον κάμπο ούτε και στο χώμα θάφτηκε. Αναλήφθηκε.
Σε μια ψηλή κορυφή του Ολύμπου υπάρχει το ξωκκλήσι του Ηλία. Εκεί σ’ ένα μόνιμο κομμάτι πάγου ανάβουν οι πιστοί ( όσοι μπορούν κι ανεβαίνουν) το κεράκι τους.
Σε ψηλές κορφές λοιπόν θα συναντήσουμε ξωκκλήσια τ’ αϊ Λιά. Σε ελάχιστες περιπτώσεις θα βρούμε εκκλησάκια και σε χαμηλά μέρη. Ένα τέτοιο γραφικό πέτρινο εκκλησάκι υπάρχει στο χωριό μου ( Κυψέλη Άρτας). Χτίστηκε στην είσοδο του χωριού. Στέκεται εκεί για να καλωσορίζει τους επισκέπτες και να τους κατευοδώνει όταν φεύγουν. Εκεί τα παλιότερα χρόνια γινόταν πανηγύρι με ντόπιους οργανοπαίχτες. Έρχονται στο νου μου εκείνες οι ωραίες εικόνες με τους χορούς. Οι Κυψελιώτες ήταν και είναι καλοί χορευτές. Αγαπούν τον τόπο τους .Αγαπούν τα γλέντια και τα πανηγύρια .
Πηγές:
-Nextdeal – Ηλία Προβόπουλου 20-7-23
– Τ’ αϊ Λιος, γυρίζει ο καιρός αλλιώς- Θ. Κολυδά.
– Εικόνες από το διαδίκτυο.
Στις φωτογραφίες:
0 Προφήτης Ηλίας, το ξωκκλήσι στον Όλυμπο, στην κορυφή του Κάστρου Ναυπάκτου και στην Κυψέλη Άρτας
